Kiberhujum Yevropadagi yirik aeroportlarda ro‘yxatdan o‘tish tizimlarini ishdan chiqardi
7
113
0
Foydalanuvchilarni ro‘yxatdan o‘tkazish va samolyotga chiqish tizimlarini nishonga olgan kiberhujum shanba kuni Yevropadagi bir qancha yirik aeroportlarda havo qatnovini izdan chiqardi va kechikishlarga sabab bo‘ldi.
Sayohatchilar uchun ta’siri cheklangandek ko‘rinsa-da, mutaxassislarning aytishicha, bu hujum xavfsizlik tizimlaridagi zaifliklarni ochib berdi.
Elektron tizimlardagi uzilishlar dastlab Bryussel, Berlin Brandenburg va London Heathrow aeroportlarida qayd etildi va natijada faqat an’anaviy ro‘yxatdan o‘tish orqali samolyotga chiqish mumkin bo‘ldi. Ko‘plab boshqa Yevropa aeroportlari esa o‘z faoliyatlariga ta’sir qilinmaganini bildirdi.
“19-sentabr, juma kuni tunda ro‘yxatdan o‘tish va samolyotga chiqish tizimlariga xizmat ko‘rsatuvchi provayderga qarshi kiberhujum sodir bo‘ldi”, — deyiladi Bryussel aeroportining bayonotida.
Dastlab bu holat reyslarga “katta ta’sir” ko‘rsatgani bildirildi.
Aeroportlarning ta’kidlashicha, muammo ro‘yxatdan o‘tish va chiqish tizimlari provayderi bilan bog‘liq bo‘lib, aviakompaniyalar yoki aeroportlarning o‘ziga tegishli emas.
Collins Aerospace kompaniyasi o‘zining MUSE (Multi-User System Environment) dasturiy ta’minotida bir nechta aeroportlarda “kiber” bilan bog‘liq uzilish bo‘lganini aytdi. Bu tizim yo‘lovchilarga mustaqil ro‘yxatdan o‘tish, chipta tekshiruvi va bagaj yorlig‘ini chiqarish, yuklarini kioskdan jo‘natish imkonini beradi.
Hujum ortida kim turgani darhol aniqlanmagan, biroq mutaxassislarning aytishicha, bu hakerlar, jinoyatchilar yoki davlat muhaddidlari bo‘lishi mumkin.
Aviatsiya bo‘yicha tahlilchi Pol Charlz bu hujumdan “hayratda va shokda” qolganini aytib, dunyodagi eng yirik aviatsiya va mudofaa kompaniyalaridan biri ta’sirlanganini ta’kidladi:
“Yirik miqyosdagi kompaniyaning odatda bunday barqaror tizimlari bo‘lishiga qaramay, ularning ham zararlangani juda xavotirli”, — dedi u.
Uning so‘zlariga ko‘ra, bu “juda aqlli kiberhujum, chunki u bir vaqtning o‘zida bir nechta aviakompaniya va aeroportlarni nishonga olgan. Bu faqat bir aeroport yoki aviakompaniya emas, balki Yevropaning turli nuqtalaridagi asosiy tizimlarga zarba bo‘lgan.”
Check Point xavfsizlik kompaniyasi mutaxassisi Sharlotta Uilsonning aytishicha, aviatsiya sohasi raqamli tizimlarga katta darajada tayanishi sababli kiberjinoyatchilar uchun tobora “maftunkor nishon”ga aylanmoqda.
“Bu turdagi hujumlar ko‘pincha ta’minot zanjiri orqali amalga oshiriladi, ya’ni bir vaqtning o‘zida bir nechta aviakompaniya va aeroportlar foydalanadigan uchinchi tomon platformalari orqali”, — dedi u.
“Bitta provayder ishdan chiqqanda, zanjirli ta’sir darhol va keng miqyosda seziladi, bu esa chegaralardan tashqarida ham katta uzilishlarga olib keladi.”